18 oplossingen voor tekort artsen en specialisten in langdurende zorg

De 18 praktijkvoorbeelden noemt minister Van Ark in de kamerbrief die zij op 13 januari verstuurde. Daarmee reageert op ze het eerder uitgebrachte rapport ‘Onderzoek medisch-generalistische zorg’ van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Met medisch generalistische zorg (MGZ) wordt de geneeskundige zorg bedoeld die huisartsen, SO’s en AVG’s in samenspel bieden aan patiënten.

Breng mensen met een Wlz-indicatie onder één wet

Van Ark stelt dat de organiseerbaarheid, beschikbaarheid en organiseerbaarheid van medisch generalistische zorg steeds meer onder druk komt te staan voor mensen met een langdurige zorgvraag. Dit komt door de schaarste aan artsen, een toename van mensen met een complexe zorgvraag en nieuwe organisatievormen in een veranderend zorglandschap. In de brief deelt ze onder meer het advies van de NZa om mensen met een indicatie voor de Wet langdurige zorg (Wlz) geheel onder te brengen in de Wlz of Zorgverzekeringswet (Zvw).

Steeds meer samenwerking

In oktober ondertekenden acht partijen in de gehandicaptenzorg al eerder het convenant medisch generalistische zorg. Hiermee beogen ze goede randvoorwaarden te creëren voor de zorg en zorgverleners beter te faciliteren. Door de problematiek zoeken steeds meer organisaties de samenwerking op om de mogelijkheden tot medisch generalistische zorg beter te benutten. Ook maken organisaties steeds vaker gebruik van triage of de inzet van verpleegkundig specialisten om de specialisten ouderengeneeskundigen en artsen voor verstandelijk gehandicapten te ontlasten.

11 oplossingsrichtingen voor de ouderenzorg

1. My-doc is een (netwerk)organisatie die de ambitie heeft om artsen in het werkveld te verbinden. De organisatie heeft inmiddels een groeiend team met specialisten ouderengeneeskunde, huisartsen en een aantal adviseurs/trainers. Hun doel is om vernieuwing in gang te zetten voor een toekomstbestendige, kwalitatieve organisatie van de medische zorg aan ouderen.
2. Specialisten ouderengeneeskunde van de Posten bieden ondersteuning aan huisartsen. Huisartsen in Enschede maken steeds meer gebruik van de mogelijkheid een patiënt door te verwijzen naar een SO van zorgorganisatie de Posten. Soms zijn er vragen over geheugenverlies, is er sprake van probleemgedrag of zijn er vragen over het medicijngebruik. De SO’s verrichten dan een geriatrisch assessment, brengen de patiënt helemaal in kaart en stellen zo mogelijk een diagnose, bespreken wensen over het behandelbeleid en geven een advies. Lees meer over deze oplossing.
3. Het samenwerkingsverband Samen Slimmer Drenthe biedt garantie van zorg tijdens avonden, nachten en weekenden. Hiermee doen zij iets aan de krappe arbeidscapaciteit. Zo is er steeds een triagerend verpleegkundige beschikbaar die binnen dertig minuten bij iedere patiënt aanwezig kan zijn. De SO is op afstand beschikbaar voor consult.
4. Rivas: SO’s en geriatrieverpleegkundigen versterken de eerstelijn. Met het Geriatrisch Onderzoek en Adviescentrum (GOAC) biedt Rivas al twintig jaar consultatie in de wijk aan. Een geriatrie-verpleegkundige komt samen met de SO op verwijzing van een huisarts bij kwetsbare ouderen thuis. Om de eerstelijn verder te versterken, werken SO’s en geriatrieverpleegkundigen steeds intensiever samen met huisartsen.
5. De Wulverhorst: SO en huisarts werken samen. In het kleinschalig woonzorgcentrum De Wulverhorst werkt een SO vanuit behandeldienst Novicare complementair aan de huisarts. De huisarts richt zich op de basis-MGZ en de SO samen met de VS op de meer specialistische vraagstukken.
6. Ouderenpoli Florence helpt huisartsen bij complexe zorg voor ouderen. In regio Haaglanden kunnen huisartsen voor ouderen met een complexe zorgvraag gebruik maken van de dienstverlening van de Ouderenpoli van Florence. SO’s kunnen huisartsen ondersteunen met advies, diagnostiek en multidisciplinaire behandeling.
7. King Arthur Groep: huisartsen en SO bieden samen zorg. In woonvoorziening Ridderspoor van de King Arthur Groep in Hilversum wonen 22 mensen met dementie. De huisartsen uit Huisartsenpraktijk Bader en Toutenhoofd bieden de huisartsenzorg en er is een SO beschikbaar.
8. De Zevenster: een huisarts en de SO waar nodig. De Zevenster, Huisartspraktijk Van Breugel en de landelijke behandeldienst Novicare werken samen om de medische behandeling van de verpleeghuisbewoners in de Zevenster op een andere manier te organiseren. De huisarts is de dokter van alle verpleeghuisbewoners. Daarnaast is een SO van Novicare beschikbaar en oproepbaar.
9. WellThuis en Goudenhart zoeken samenwerking bij complexe zorgvraag. In de woonzorgcentra van WelThuis ontvangen bewoners medische zorg regulier via de huisartsenpraktijk en huisartsenpost. De huisarts kan de SO inschakelen op het moment dat dit nodig is. Daarnaast wordt van oudsher door meerdere partijen, ook voor de extramurale inzet van SO’s, samengewerkt met de Stichting Georganiseerde eerstelijns Zorg (SGZ) in Zoetermeer.
10. Verpleegkundige inzet op afstand bij Dagelijks leven. Verpleegkundigen en verzorgenden van Dagelijks Leven krijgen verpleegkundige ondersteuning op afstand, vanuit het callcenter van NAAST in Varsseveld. Het gaat hierbij met name om mensen in kleinschalige woonsettingen. De ondersteuning is gericht op het klinisch redeneren en het goed uitvoeren van de triage. Deze pilot is inmiddels verder uitgerold vanwege goede resultaten voor alle betrokkenen.
11. Saksen Weimar: huisarts biedt medische zorg, SO op de achtergrond. Voor de bewoners van zorgvilla Saksen Weimar in Arnhem-Noord werkt een SO vanuit behandeldienst Novicare complementair aan de huisarts. De huisarts is hoofdbehandelaar en kan de SO inschakelen voor consult en overleg. De huisarts en SO vullen elkaar aan waar nodig, waardoor bewoners goede medische zorg op locatie krijgen.

7 oplossingsrichtingen voor de gehandicaptenzorg

1. In het Haagse gezondheidscentrum Vaillantplein werken de huisartsen intensief samen met een AVG. Een middag per week ontvangt een AVG er patiënten. Huisarts en AVG lopen die middag zo bij elkaar binnen, ideaal om snel af te stemmen en elkaar te raadplegen.
2. De AVG Praktijk Arnhem Siza: voor advies, onderwijs en onderzoek. In Arnhem kan een huisarts een patiënt naar De Praktijk Arnhem verwijzen bij alle vragen en problemen die (vermoedelijk) met een verstandelijke beperking te maken hebben. De Praktijk Arnhem is een netwerk van behandelaren, waaronder orthopedagogen, (GZ-)psychologen, artsen, therapeuten en maatschappelijk werkers uit vier organisaties, waaronder Siza.
3. Siloah: continuïteit van huisartsenzorg met efficiënte inzet van de AVG. Op woonlocaties in Moerkapelle komt wekelijks een huisarts en maandelijks een AVG. De huisarts zorgt voor de basis-MGZ en de AVG voor de meer specialistische vraagstukken.
4. Ipse de Bruggen: triage en taakdifferentiatie aan de poort. Bij Ipse de Bruggen vullen huisarts en de AVG elkaar aan in de zorg voor de patiënten. De huisarts richt zich op de zorg van huisartsgeneeskundige aard en de AVG op de meer specifiek medische zorg. Bij Ipse de Bruggen Zuidwest zijn huisartsen in dienst genomen om dit georganiseerd te krijgen. Via triage bij de poort, komt de vraag op de juiste plek terecht. Verpleegkundigen spelen een belangrijke rol als voorwacht in zowel dagzorg, als ANW-zorg. Huisartsen van MedTzorg verlenen de zorg tijdens ANW.
5. De Zijlen: VS’en vormen de spil in de zorg. Bij De Zijlen vervullen VS’en al heel lang een spilrol in de zorg voor hun bewoners met een verstandelijke beperking. Dit doen zij voor de hele provincie Groningen. In de woonplaats van de patiënt is een huisarts geregeld in een huisartsenpraktijk. VS’en leveren meer of minder ondersteuning aan de patiënten of aan de huisartsen.
6. Minder druk op huisarts en AVG door stepped care bij Talant. Het beantwoorden van de zorgvraag van de bewoners met een verstandelijke beperking van Talant begint met een goede triage. De Friese zorgorganisatie werkt volgens het stepped-care-principe waardoor huisartsen en AVG’s alleen die vragen krijgen die ook echt bij hen thuishoren. Vooral de inzet van VS’en is een succesfactor.
7. Amarant: ambulant team verpleegkundigen vangt grootste deel zorgvragen af. Bij zorgorganisatie Amarant zijn ambulant verpleegkundigen het eerste aanspreekpunt voor de groepsleiding. Zij handelen zo’n 90% van de vragen van patiënten zelfstandig af. De zorgvragen die zij niet kunnen beantwoorden, zetten ze door naar de huisarts. Of naar de AVG als het om een handicap-gerelateerd probleem gaat.